KIR - Krajowa Izba Rozliczeniowa

KIR jest instytucją - izbą rozliczeniową obsługującą większość transakcji międzybankowych. Za pośrednictwem KIRu banki dokonują wymiany dokumentów płatniczych oraz rejestrują wzajemne wierzytelności z nich wynikające. Główne zadania KIR-u to oprócz przesyłania zaleceń płatniczych wzajemne rozliczania banków.

KIR SA obsługuje dwa detaliczne systemy rozliczeń netto: SYBIR i ELIXIR - które są systemami pośredniczącymi w rozliczaniu różnego rodzaju płatności klientów banków.

Zasady funkcjonowania KIR-u

KIR SA jest jedyną międzybankową izbą rozliczeniową, jest spółką akcyjną założoną na podstawie przepisów kodeksu handlowego, jej akcjonariuszami są: NBP, Związek Banków Polskich i 17 banków komercyjnych. W Radzie Nadzorczej zasiadają przedstawiciele akcjonariuszy; każdy z nich dysponuje jednym głosem.

Na strukturę organizacyjną KIR SA składają się: Centrala w Warszawie oraz 17 Bankowych Regionalnych Izb Rozliczeniowych (BRIR), które znajdują się w największych polskich miastach Polski. Każdy oddział banku - uczestnik KIR SA jest połączony z jedną BRIR. Dzięki takiej strukturze, KIR SA łączy na terenie całego kraju wszystkie oddziały banków. Jest to szczególnie ważne dla papierowego systemu SYBIR.

KIR SA pracuje przez pięć dni w tygodniu z wyjątkiem świąt i dni ustawowo wolnych od pracy, oznacza to, iż np. przelew zlecony w sobotę, może zostać przesłany do innego banku dopiero w poniedziałek.

Rozliczenia bankowe prowadzone za pośrednictwem izby to:

• SYBIR (System Bankowych Izb Rozliczeniowych) - system oparty na dokumentach papierowych zwany izbą tradycyjną (uruchomiony w 1993 roku)
• ELIXIR (Elektroniczna Izba Rozliczeniowa) - system oparty na dokumentach elektronicznych (uruchomiony w 1994 roku).

Uczestnikiem wymiany zleceń płatniczych za pośrednictwem KIR SA może być każdy bank (spełniający pewne kryteria ekonomiczne i techniczne) mający licencję na prowadzenie działalności bankowej w Polsce. Od lipca 1998 r. każdy uczestnik KIR SA (i jego wszystkie oddziały) musi być uczestnikiem zarówno systemu SYBIR, jak i ELIXIR.

Sybir i Elixir to systemy, które pośredniczą w rozliczaniu różnego rodzaju płatności klientów banków. Systemy te obejmują zarówno wymianę dokumentów uznaniowych (poleceń przelewu, dowodów wpłat na rachunki bankowe), jak i obciążeniowych (czeków). System elektroniczny ELIXIR od lipca 1998 r. pośredniczy również w rozliczeniach poleceń zapłaty.