Euro - waluta zjednoczonej Europy

1 stycznia 2002r. z obiegu wycofane zostały waluty 12 krajów Unii Europejskiej - zostały zastąpione banknotami i monetami euro. Nowa waluta pojawiła się w dwunastu państwach Unii Europejskiej, które weszły w skład Unii Gospodarczej i Walutowej (EMU).

Celem wprowadzenia euro jest zwiększenie konkurencyjności i atrakcyjności inwestycyjnej gospodarki europejskiej. Ma temu sprzyjać przede wszystkim eliminacja ryzyka kursowego związanego z posługiwaniem się kilkoma walutami (w krajach "dwunastki" ryzyko kursowe znikło już na początku 1999 r., kiedy to ustalono sztywne kursy wymiany). Jedna waluta oznacza niższe koszty wymiany walut i operacji zabezpieczających.

Proces wprowadzenia wspólnej waluty przebiega etapowo:

• I etap - tzw. okres przejściowy, rozpoczął się w styczniu 1999 roku, kiedy to euro zaczęło obowiązywać w krajach EMU jako waluta rozliczeń bezgotówkowych i zakończył z końcem grudnia 2001.
• II etap - tzw. okres podwójnego obrotu pieniądza. Od 1 stycznia wprowadza się w obieg banknoty i monety euro, które maksymalnie do 28 lutego 2002 r. będą funkcjonowały równolegle z walutami narodowymi. Banknoty i monety walut narodowych będą stopniowo wycofywane z rynku. Można będzie płacić walutami narodowymi, jednak resztę otrzymamy w euro.
• III etap (ostatni) - rozpocznie się 1 marca 2002 roku, kiedy to euro będzie jedynym prawnym środkiem płatniczym w 12 krajach Unii Europejskiej.

Okres podwójnego obiegu waluty narodowej i euro będzie trwał nie dłużej niż do 28 lutego 2002 r., a cztery państwa okres ten jeszcze skróciły:
Holandia - do 27 stycznia,
Irlandia - do 9 lutego,
Francja - do 17 lutego.
W Niemczech marki i fenigi przestały być prawnym środkiem płatniczym już 1 stycznia 2002 r.

Kraje unii zdecydowały się na dwumiesięczny okres wycofywania walut narodowych (chociaż traktat z Maastricht przewidywał sześciomiesięczny okres), aby ograniczyć ryzyko fałszowania euro. Wszystkie kraje przyjęły zasadę, iż od 2002 r. przy płaceniu walutą narodową reszta będzie wydawana w euro.

Banknoty i monety wycofywanych walut po okresie podwójnego obiegu nie staną się bezwartościowe. Wprawdzie nie będą one już prawnie uznanymi środkami płatniczymi, ale będzie je można wymieniać na euro w bankach według kursu z dnia 01.01.1999 r.

Jeżeli posiadasz oszczędności w europejskich walutach i trzymasz na koncie w banku, nie musisz się o nie martwić.

Zdeponowanie walut w banku jeszcze przed nowym rokiem było jednym z lepszych rozwiązań; banki przyjmowały gotówkę bez opłat, a1stycznia 2002 roku zdeponowane środki (zarówno na kontach a'vista, jak i lokatach terminowych) zostały bezpłatnie i automatycznie przeliczone na euro. Bank przeliczył twoje oszczędności według kursów sztywnych ustalonych 1 stycznia 1999 roku tj. w od chwili utworzenia EMU.

Kursy sztywne są kursami ostatecznymi, a od chwili wejścia w życie unii walutowej waluty narodowe utraciły swój byt samoistny i stały się jedynie narodowym wyrażeniem euro. Oddziały wszystkich banków działających w Polsce muszą stosować ustalone kursy, dzięki czemu na dokonanej zamianie nie mogłeś stracić.

Jeżeli posiadasz jeszcze monety lub banknoty w wycofywanych walutach, masz kilka możliwości:

Jeżeli jesteś obywatelem polskim, do końca roku 2002 możesz wymienić waluty na euro zarówno w bankach komercyjnych jak i oddziałach NBP. Należy pamiętać jednak o tym, iż wymiany dokonują określone placówki banków, ponadto od każdej operacji pobierane są prowizje. Do przeliczania walut będą stosowane cały czas te same, sztywne kursy walut.

Wyjeżdżając w najbliższym czasie za granicę można również zabrać walutę i wymienić pieniądze w bankach krajów należących do EMU (z wyjątkiem Niemiec). Operacja taka będzie możliwa maksymalnie do 28 lutego, potem będzie można tylko odsprzedać walutę płacąc prowizję. Poza granicami Niemiec marki jako środka płatniczego już nie ma, tak więc polskie kantory także od 1 stycznia nie mogą handlować tą walutą. Pozostałe waluty powinny być akceptowane do wyznaczonych dat granicznych - najpóźniej do 28 lutego.

Podsumowanie - o czym należy pamiętać?

1. Od 1 stycznia 2002 r. osoba posiadająca oszczędności w dotychczasowej walucie "dwunastki" może podejmować ze swego rachunku walutowego tylko ich równowartość w euro. Od tego momentu euro jest jedynym prawnie akceptowanym bezgotówkowym środkiem płatniczym na terenie unii walutowej.
2. Obecnie, wychodzące z obiegu waluty można wymienić na euro w banku, a sprzedać za złotówki w kantorze. Z chwilą utraty przez daną walutę statusu prawnego środka płatniczego ustaje możliwość handlowania nią przez kantory.
3. W Polsce 12 walut narodowych można wymieniać w bankach na banknoty i monety euro do 31 grudnia 2002 r. Po tym okresie, osoby posiadające jeszcze wycofane banknoty i monety będą miały możliwość odsprzedania (nie wymiany) ich w polskich bankach. Każdy bank samodzielnie zdecyduje, jak długo i po jakiej cenie będzie skupował waluty narodowe.
   Prowizje za wymianę nie są obligatoryjne, ale wszystkie polskie banki je ustaliły, w przypadku bilonu wahają się od 50 do 100%, banknotów - od 1 do 20%. W większości banków obowiązuje także minimalna prowizja wyrażona w złotych - wynosi od 3 do 30 zł, powinni o niej pamiętać ci, którzy zgłaszają się do banku z niewielkimi sumami.
4. Gługość okresów, w których banki krajów "dwunastki" będą wymieniać waluty narodowe na euro, oraz okresów, w których wycofane z obiegu waluty narodowe będą skupowane przez banki centralne, będzie zróżnicowana w zależności od kraju.
5. Od 1 stycznia 2002 r. bankomaty na obszarze unii walutowej wydają jedynie banknoty euro.
6. Wszelkie czeki wystawione w walucie narodowej do 31 grudnia 2001 r., a przedstawione do realizacji od 1 stycznia 2002 r., będą ważne, a za przeliczenie ich na euro banki w krajach EMU nie będą pobierały dodatkowych opłat. Po 1 stycznia 2002 r. wystawienie czeku w jednej z walut "dwunastki" spowoduje jego nieważność.